Türkiye'de İhracatın Büyüme Üzerindeki Etkisi: 1960-2020 Yılları Arası İnceleme
Anahtar Kelimeler:
İhracat, Ekonomik Büyüme, Nedensellik Testi, Birim Kök Testi, Eş Bütünleşme TestiÖzet
Çalışma Türkiye ekonomisinde ihracatın ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. İhracat ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelendiği bu çalışma da, 1960-2020 dönemine ait verileri kullanarak yapılmıştır. İncelemede, teorik çerçeve, literatür ve GSYH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) ve ihracatın GSYH içindeki oranı gibi değişkenler ele alınan uygulama bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmanın uygulama bölümünde ilk olarak, birim kök testleri kullanılarak değişkenlerin durağanlık seviyesi belirlenmiş ve serilerin birinci farklarının durağan olduğu tespit edilmiştir. Ardından, ARDL sınır testi ile uzun vadeli eşbütünleşme ilişkisinin varlığı test edilmiş ve değişkenler arasında uzun vadeli ilişkinin mevcut olduğu belirlenmiştir. Daha sonra, VAR modeli kullanılarak değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Yapılan Granger Nedensellik testi sonuçları, ihracatın GSYH'yi etkilediği ve aynı zamanda GSYH'nin ihracat etkilediği ve çift yönlü pozitif bir nedensellik ilişkisi olduğunu göstermiştir. Son olarak, parametre tahmin sonuçları En Küçük Kareler (OLS), Tam Modifiye Edilmiş OLS (FMOLS) ve Kanonik Eşbütünleşik Regresyonlar (CCR) yöntemleriyle elde edilmiştir. Bu tahminler, ihracatın GSYH üzerine doğru istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymuştur.Bu bulgular, Türkiye ekonomisi özelinde, ihracatın ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkilediğine işaret etmektedir. Yapılan analizler, literatürde öne sürülen hipotezlerle uyumlu sonuçlar vermiş ve ihracatın Türkiye'nin ekonomik büyümesinde önemli bir faktör olduğunu göstermiştir. Bu çalışma da, Türkiye'nin ekonomik politikalarının belirlenmesinde ve ulusal büyüme stratejilerinin oluşturulmasında faydalı bir perspektif sunulması düşünülmektedir.
Referanslar
Akkaş, İ. & Öztürk, M. (2016). Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 42(9), 1329-1337.
Aktaş, C. (2009). Türkiye’nin ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2) 35-47.
Assaf, G. A. & Abdulrazag, A. B. (2015). The validity of export-led growth hypothesis for Jordan. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 199-211.
Awokuse, T. O. (2008). Trade openness and economic growth: Is growth Export-led or import-led? Applied Economics, 40(2), 161-173.
Bilgin, C. & Şahbaz, A. (2009). Türkiye’de büyüme ve ihracat arasındaki nedensellik ilişkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 177-198.
Çamurdan, B. (2013). Türkiye’de 1999-2013 dönemi için ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi. Journal of New World Sciences Academy, 8(4), 183-195.
Çelik, S., Künç, S. & Acar, S. (2020). Elektrik tüketimi ve ekonomik büyüme ilişkisinin: Türkiye üzerine ampirik bir inceleme. Güncel Makroekonomik Sorunlar, Analizi Editör; Şebnem Taş, Gazi Kitap Evi, Ankara.
Demirel, T. & İşcan, İ. H. (2021). Dış ticaretin ekonomik büyüme üzerine etkisi: Güney Kore ve Türkiye örneğiyle bir eşbütünleşme analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(1), 1-27.
Dereli, D. D. (2018). Türkiye'de dış ticaret ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi (1969-2016). Journal of Management and Economics Research, 16(3), 279-289.
Dickey, D. & Fuller, W. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057–1072.
Dritsakis, N. (2007). Exports and economıc growth: an empırıcal ınvestıgatıon of EU, USA and Japan usıng causalıty tests. Economics and Social Sciences.
Granger, C. W. J. & Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics, Journal of Econometrics, 2(2), 111-120.
Guntukula, R. (2018). Exports, import and economic growth in India: Evidence from cointegration and causality analysis. Theoretical and Applied Economics, XXV(2(615)), 221-230.
Güven, E. T. (2021). İhracata dayalı büyüme modeli: Türkiye örneği (1980-2020). Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 63-70.
Konak, A. (2020). Türkiye’de ihracat ve istihdamın ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: ARDL sınır testi ve VECM nedensellik testi yaklaşımı. Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi, 5(1), 56-74.
Korkmaz, S. (2014). Türkiye ekonomisinde ihracat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi. Business and Economics Research Journal, 5(4), 119-128.
Küçükaksoy, İ., Çiftçi, İ. & Özbek, R. İ. (2015). İhracata dayalı büyüme hipotezi: Türkiye uygulaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 691-720.
Lee, C.-H. & Huang, B.-N. (2002, December). The Relationship between exports and economic growth in east asian countries: A multivariate threshold autoregressive approach. Journal of Development, 27(2).
Mosikari, T. J. & Eita, J. H. (2020). Modelling asymmetric relationship between exports and growth in a developing economy: Evidence from namibia. South African Journal of Economic and Management Sciences, 23(1).
Narayan, P. K. & Narayan, S. (2005). Estimating ıncome and price elasticities of ımports for Fiji in a cointegration framework. Economic Modelling, 22(3), 423-438.
Narayan, P. K. & Smyth, R. (2006). What determines migration flows from low-income to high-income countries? An empirical investigation of Fiji-U.S. migration 1972-2001, Contemporary Economic Policy, 24(2), 332-342.
Omoke, P. & Charles, S. O. (2021). Trade openness and economic growth nexus: Exploring the role of institutional quality in Nigeria. Cogent Economics & Finance, 9(1).
Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith R. J. (2001). Bound testing approaches to the analysis of long run relationships. Journal of Applied Econometrics, Special Issue, 16(3), 289-326.
Şimdi, H. & Şeker, A. (2018). Büyük ihracat pazarları ekonomik büyümeyi etkiliyor mu? Türkiye örneği. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18).
Taştan, H. (2010). Türkiye’de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkilerinin spektral analizi. Ekonomi Bilimler Dergisi, 2(1), 87-98.
Wan, X., Kazmi, S. A., & Wong, C. Y. (2022). Manufacturing, exports, and sustainable growth: evidence from developing countries. Sustainability, 14(3).
Yılmaz, Ö. & Albayrak, M. (2023). Türkiye'de dış ticaretin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin ampirik analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (38), 89-108.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Sosyal Bilimler Akademik Gelişim Dergisi (SOBAG)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
