Dirençli Enflasyonla Başa Çıkma: Para Politikası Tepkileri Ve Türkiye'de Kalıcılığın Makroekonomik Belirleyicileri

Özet

Enflasyonist baskıların ortaya çıkması, enflasyonun dinamiklerinin yapısal kalıcılığı, uygulanan politikalara duyarlılık gibi sebepler ile birlikte ülke içinden ve dışından gelen şokların etkisi, enflasyonu kronik hale getirmektedir. Enflasyon direnci, politika müdahalelerine rağmen enflasyonun şoklara tepki vererek devam etmesi olarak tanımlanabilmektedir. Bu bağlamda çalışmanın kuramsal çerçevesi Monetarist ve Yeni Keynesyen ekolün teorik temellerine dayanmaktadır. Türkiye ekonomisinde enflasyon direncinin belirleyicileri kapsamında yapılan bu çalışma 2005Q1-2023Q4 yılları arası dönemi ampirik olarak incelenmektedir. Buna göre analiz için gerekli modelde enflasyon oranı, geniş para arzı (M2), politika faizi, nominal döviz kuru ve çıktı açığı değişkenleri kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan değişkenlerin durağanlığı ADF birim kök testi ile; uzun dönem eşbütünleşik ilişkinin durumu ARDL sınır testi ile; nedensellik durumu Toda-Yamamoto testi ile sınanmıştır. Ampirik analiz neticesinde elde edilen bulgular enflasyon değişkeni üzerinde en güçlü uzun dönem etkisinin döviz kuru değişkeninde meydana geldiğini göstermektedir. Sırasıyla bunu çıktı açığı ve politika faizi izlediği görülmektedir.  Sonuçlar, Türkiye ekonomisinde enflasyonu şekillendiren ve belirleyen unsurların arasında talep yönlü baskıların ve kur geçişkenliğinin güçlü; politika güvenilirliğinin ise zayıf olduğunu göstermektedir.  Bu bağlamda çalışma, para politikası mekanizmasının güçlendirilmesinin bilinmesi, politika yapıcıları açısından dikkate alınması gerektiğini ve kronik enflasyon hastalığının yapısal etkilerinden kurtulmaya fayda sağlayacağını ortaya koymaktadır.